Oedipus Electra ปมออดิปุส ปมอีเล็คตร้า...(10)

“ ทีนี้เรามาดูกันก่อนว่าทำไมเขาถึงเรียกว่าปมออดิปุส ปมอีเล็คตร้า..” ปรีชาหยิบไปน์ขึ้นมาจุดสูบพลางเรียบเรียงความคิดก่อนที่จะเล่าให้หนุ่ยและดาฟังต่อไป  ขณะเดียวกันดาสาวน้อยผู้หลงใหลในรสชาดของเดอลองกองก็ยกแก้วขึ้นมาจิบอีกอึกใหญ่ๆ

“เอ้า..พัฒนาการห้าขั้นในช่วงวัยเด็กตามทฤษฏีบุคลิกภาพของฟรอยด์มันมีอิทธิพลต่อบุคลิกภาพของคนเราในวัยผู้ใหญ่ในด้าน   การมองโลก   การดำเนินชีวิต  การแก้ปัญหาชีวิต  การตอบสนองและการเรียกร้องในสัมพันธภาพระหว่างกัน   เมื่อกี้เราพูดกันยังไม่จบเรื่องพัฒนาการในวัยวัยเด็ก    เราค้างกันอยู่ที่เรื่องของปมออดิปุสกับปมอีเล็คตร้า  ที่เขาเรียกชื่อแปลกๆ  นี้ก็เพราะฟรอยด์ได้เอาชื่อนี้มาจากตัวในนิยายกรีกโบราณ 

ออดิปุสนี้เป็นลูกกษัตริย์โพลีบัสเจ้าผู้ครองนครคอรินธ์   วันหนึ่งเขาเดินทางมาสักการะเทพเจ้าอะพอลโลที่วิหารในเมืองเดลฟีด้วยความกลุ้มใจที่ชาวบ้านต่างก็หาว่าเขาไม่ใช่ลูกกษัตริย์โพลีบัสซึ่งเขาไม่เชื่อเพราะโตมาก็เห็นแต่หน้าพ่อที่เป็นกษัตริย์โพลีบัสแล้ว  พอมาที่วิหารอะพอลโลนักบวชที่นั่นก็ทำนายเขาไปในทางร้ายอีกว่าออดิปุสเองจะต้องฆ่าพ่อตายแล้วเอาแม่มาเป็นเมีย   ก็ยิ่งทำให้เขากลุ่มใจหนัก ทีนี้จึงตัดสินใจไม่กลับเมืองเพราะกลัวว่าจะเป็นนจริงตามคำทำนาย   พอออกเดินทางจากวิหารอะพอลโลมาได้ไม่เท่าใดก็มาทะเลาะกับคนกลุ่มหนึ่งในเรื่องที่ไม่มีใครยอมหลีกทางให้ใคร    ออดิปุสซึ่งยังหนุ่มแน่นมีฐานะเป็นถึงลูกกษัตริย์และฝึกวิชาการต่อสู้มาเป็นอย่างดีก็ไม่ยอมให้ใครมาหยามเกียรติและยิ่งกำลังกลุ้มใจอยู่ด้วยก็เลยระบายออกด้วยการฆ่าคนพวกนั้นตายเรียบสี่คนเหลืออีกคนหนีไปได้ แล้วก็ออกเดินทางต่อ มุ่งหน้าไปทางนครธีบีส 

พอถึงประตูเมืองก็ไปเจอตัวสฟิงซ์ สิงห์โตมีปีกครึ่งท่อนบนเป็นผู้หญิง เดินป้วนเปี้ยนอยู่หน้าประตูเมือง  ใครเดินผ่านมามันก็จะจับตัวไว้แล้วถามคำถาม ใครตอบไม่ได้มันก็จับกินเป็นอาหาร   พอออดิปุสเดินผ่านมาจะเข้าไปในเมือง  เจ้าสฟิงซ์ก็กั้นประตูเมืองไว้แล้วบอกว่าถ้าเขาตอบคำถามได้ก็จะปล่อยให้เข้าไปในเมือง   คำถามก็มีอยู่ว่า

ตอนเช้าเดินสี่ขา พอเที่ยงมาเดินสองขา ตกเย็นเห็นเดินสามขา   ถ้าตอบได้ว่าสัตว์ที่ว่านั้นคืออะไรก็จะปล่อยตัวไป 

ตอนนี้ลองช่วยออดิปุสคิดกันหน่อยว่ามันคือตัวอะไร” ปรีชาลองให้หนุ่ยและดาคิดหาคำตอบ ด้วยเวลาไม่นานนักหนุ่ยก็คิดคำตอบพร้อมคำอธิบายได้ถูกต้อง   เรียกคะแนนนิยมจากดาได้อีกหนึ่งฟอด

“ ใช่ เป็นคำตอบเดียวกับที่ออดิปุสให้กับสฟิงซ์คือ คน ที่เกิดมาตอนเป็นเด็กยังเดินไม่ได้ก็คลานสี่ขาไปก่อน   โตมาแข็งแรงขึ้นไข่ตั้งได้ก็เดินสองขา   พอแก่ตัวไม่มีแรงพยุงกายก็ต้องใช้ไม้เท้าช่วยเลยกลายเป็นเดินสามขา  สฟิงซ์ก็ยอมแพ้  แต่ออดิปุสเห็นว่าหากปล่อยให้มันอยู่อย่างนี้ต่อไปชาวบ้านก็จะมีแต่ความเดือดร้อนไม่มีที่สิ้นสุด  เขาก็เลยฆ่าสฟิงซ์ตายแล้วเข้าไปในเมือง  พอชาวบ้านย่านตลาดรู้ข่าวว่าเขาเป็นคนปราบสฟิงซ์ได้ต่างก็ไชโยโห่ร้องดีใจยกย่องให้เขาเป็นวีรบุรุษ  ประกอบกับช่วงนั้นกษัตริย์ผู้ครองนครธีบีสสวรรคต  ชาวบ้านก็เลยพร้อมใจกันแต่งตั้งให้ออดิปุสขึ้นเป็นกษัตริย์และอภิเสกสมรสกับพระนางโจเคสต้า  ซึ่งออดิปุสก็ไม่ได้รังเกียจแม่หม้ายทรงเครื่องอย่างพระนาง อยู่กินกันฉันท์สามีภรรยาจนมีลูกโตเป็นผู้ใหญ่   ก็เกิดภัยพิบัตขึ้นในเมืองอีก  บ้านเมืองแห้งแล้ง  เกิดโรคระบาดทั้งคนทั้งสัตว์ต่างก็ล้มตายเกือบหมดเมือง  ออดิปุสก็ส่งคนไปถามเทพเจ้าอพอลโลที่เมืองเดลฟี   ก็ได้คำตอบว่าการจะแก้อาถรรณ์ได้ต้องจับตัวคนที่ฆ่ากษัตริย์ไลอันมาลงโทษ   

ออดิปุสจนปัญญาด้วยไม่รู้ว่าใครเป็นคนฆ่ากษัตริย์ไลอัน  จึงไปถามโหรหลวง   ทีแรกโหรหลวงไม่ยอมตอบแต่ทนการรบเร้าของออดิปุสไม่ไหว  โหรหลวงก็ชี้หน้าออดิปุสว่าก็เจ้านั่นแหละที่เป็นคนฆ่า  ออดิปุสก็ไม่เชื่อเพราะยังไม่เคยทำสงครามจะไปฆ่ากษัตริย์ไลอันได้อย่างไร  ออดิปุสจึงไปถามเรื่องราวต่างกับพระนางโจเคสต้า  พระนางก็เล่าว่า  กษัตริย์ไลอันสู้กับกองโจรและสิ้นพระชนม์ระหว่างทางที่จะไปนครเดลฟี  ก่อนหน้าที่ออดิปุสจะเข้ามาในเมืองนี้  แล้วออดิปุสก็เล่าสาเหตุการมาเมืองนี้ของเขาให้พระนางฟัง
 

แต่ออดิปุสก็ยังไม่ได้ความอยู่ดีว่าใครฆ่ากษัตริย์ไลอัน   ต่อมาก็มีราชอำมาตย์นำสารมาจากนครคอรินธ์มาแจ้งข่าวว่ากษัตริย์โพลิบัสสิ้นพระชนม์แล้ว  พระนางโจเคสต้าจึงบอกออดิปุสว่าเห็นไหมนักบวชที่วิหาร อพอลโลทายไม่ถูก  ท่านไม่ได้ฆ่าพ่อสักหน่อย  พอราชอำมาตย์นำสารรู้ว่าออดิปุสที่หนีมาเพราะกลัวว่าตนจะเป็นคนฆ่าพ่อจึงได้พูดความจริงให้ฟังว่า  ออดิปุสนั้นไม่ใช่ลูกที่แท้ของกษัตริย์โพลิบัส   เขาได้ออดิปุสมาจากคนเลี้ยงแกะจึงนำไปถวายพระองค์ตั้งแต่ยังเป็นทารก

นิทานก็คือนิทาน    พอดีคนเลี้ยงแกะเข้ามาในวังความก็เลยแตกเพราะตอนที่ออดิปุสเกิดมานักบวชที่วิหารอพอลโลทำนายว่าออดิปุส จะต้องฆ่าพ่อแล้วเอาแม่มาเป็นเมีย  พ่อของเขาก็เลยให้คนเลี้ยงแกะเอาไปทิ้งบนภูเขาหวังจะให้ตายแต่คนเลี้ยงแกะสงสารทารกน้อยจึงเอาไปให้อำมาตย์ถวายกษัตริย์โพลีบัส 

พอพระนางโจเคสต้ารู้ความจริงก็ทำใจไม่ได้จึงหนีเข้าไปในห้องแขวนคอตาย  ออดิปุสมาเห็นเข้าก็ทำใจไม่ได้    เขารู้สึกอัปยศอดสูเป็นอย่างมากที่ตนนั้นฆ่าพ่อแถมยังได้แม่มาเป็นเมียอีก  ไม่รู้จะเอาหน้าไปไว้ทีไหนรู้สึกขยะแขยงตัวเองมากจนไม่อาจมองหน้าตัวเองได้อีกต่อไป   จึงเอานิ้วทิ่มตาตัวเองบอดทั้งสองข้างแล้วหนีผู้คนออกจากวังไปใช้หนี้กรรมที่ได้ก่อไว้และตายอย่างทุกข์ทรมารในที่สุด

ตรงนี้แหละที่ฟรอยด์ได้นำมาอธิบายพฤติกรรมของเด็กผู้ชายในพัฒนาการช่วงอายุสามถึงห้าขวบ   อย่างที่ได้เล่าให้ฟังมาแล้วว่าเด็กผู้ชายอยากครอบครองเป็นเจ้าของแม่แต่ผู้เดียวแต่ก็รู้ตัวดีว่าสู้พ่อไม่ได้บางครั้งก็นึกอยากจะให้พ่อตายไปซะแต่ก็รู้สึกผิดรู้สึกว่านั่นเป็นบาปจึงหันไปเป็นพวกเดียวกับพ่อเลียนแบบพฤติกรรมของพ่อ  เพื่อที่แม่จะได้รักตนบ้าง   จนถึงระยะหนึ่งคือห้าขวบไปแล้วเมื่อเด็กเรียนรู้สังคมรอบข้างมากขึ้น สนใจเพื่อนมากขึ้นก็จะทิ้งความสนใจนี้และลืมไปในที่สุด แต่คนที่ไม่สามารถก้าวข้ามขั้นนี้ไปได้ก็จะมีพฤติกรรมอย่างที่เล่าให้ฟังแล้ว  ทีนี้มาดูเรื่องของอีเล็คตราบ้าง 

อีเล็คตรานี้เป็นชื่อตัวละครตัวหนึ่งในเรื่องมหาสงครามระหว่างชาวกรีก กับชาวทรอยที่รบกันยืดเยื้อยาวนาน  เธอเป็นลูกแม่ทัพกรีก   เรื่องก็มีอยู่ว่า

ในมหานครโอลิมปัสมีธิดาสวรรค์นางหนึ่งชื่อว่าอีริสผู้ซึ่งไม่มีใครชอบเธอ   เวลามีงานชุมนุมอะไรก็ไม่มีใครเชิญเธอเข้าร่วมจึงสร้างความเจ็บช้ำน้ำใจให้เธอเป็นอย่างมาก  มาวันหนึ่งมีงานชุมนุมกันอีกทุกคนได้รับเชิญหมดยกเว้นเธอคนเดียว   เธอจึงตั้งใจไปก่อกวนงาน พอไปถึงที่งานเธอก็โยนลูกแอปเปิลทองคำที่สลักเป็นอักษรว่า “สำหรับคนสวยที่ประเสริฐสุด”  เข้าไปกลางงาน   ปรากฏว่ามีธิดาสวรรค์ถึงสามนางที่มีคุณสมบัติพร้อมที่จะเป็นเจ้าของแอปเปิลลูกนั้น  จึงเดือดร้อนถึงมหาเทพซูสผู้เป็นเจ้าแห่งเทวดาทั้งหลายต้องลงมาตัดสินแต่พระองค์ไม่ยอมตัดสินโดยมอบหน้าที่ในการตัดสินนี้ให้กับ เจ้าชายหนุ่มที่ชื่อว่าปารีสผู้ซึ่งถูกกษัตริย์เปรียมพระบิดาเนรเทศออกจากเมืองให้ไปเป็นคนเลี้ยงแกะอยู่แถบเขาอิดา 

ธิดาสวรรค์ทั้งสามก็ได้เดินทางไปให้เจ้าชายปารีสเป็นคนตัดสินและต่างก็ติดสินบนเจ้าชาย   โดยนางเฮร่ารับปากว่าจะให้เจ้าชายได้เป็นใหญ่ครอบครองทั้งทวีปยุโรปและเอเซีย    นางอะทีนารับปากว่าจะให้เจ้าชายเป็นแม่ทัพใหญ่ของชาวทรอยไปปราบชาวกรีช   นางแอฟโฟรไดตีรับปากว่าจะหาหญิงที่สวยที่สุดในโลกนี้มาให้     เจ้าชายปารีสชอบข้อเสนอของนางแอฟโฟรไดตีจึงตัดสินให้นางเป็นผู้ชนะและได้แอปเปิลทองคำไป 

 

หลังจากนั้นนางแอฟโฟรไดตีก็ได้พาเจ้าชายไปหานางเฮเลนผู้เลอโฉมทั้งๆ ที่นางเฮเลนนั้นเป็นชายาของกษัตริย์เมนนีลอสผู้ครองนครสปาตาร์อยู่แล้ว   วันหนึ่งขณะที่กษัตริย์เมนนีลอสออกไปที่เกาะครีต เจ้าชายปารีสก็ได้ลักพาตัวนางเฮเลนไปยังกรุงทรอย   พอกษัตริย์เมนนีลอสกลับมาก็โกรธแล้วเรียกบรรดาเพื่อนร่วมสาบานให้มาชุมนุมกันเพื่อที่จะขออาสาสมัครคนหนึ่งให้ไปพาตัวนางเฮเลนกลับมา  ในที่สุดที่ประชุมก็เลือกท้าวแอกกาเมนนอนเจ้าผู้ครองนครมายซินี  ให้เป็นผู้นำทัพไปตามตัวนางเฮเลนกลับ 

พอยกพลลงเรือรบจะไปกรุงทรอยก็ไม่มีคลื่นลมที่จะพาเรือให้แล่นไปได้  รอกันอยู่หลายวันก็ไม่มีท่าทีว่าจะมีลมจนทุกคนแทบจะหมดกำลังใจ   ก็ได้ไปถามโหรประจำกองเรือ   โหรก็บอกว่าเทพธิดาอาตีมีสโกรธที่ชาวกรีกได้ไปฆ่ากวางตัวโปรดของเธอ   ถ้าจะให้เธอหายโกรธต้องเอาขัตติยกุมารีมาสังเวยชีพ  ซึ่งท้าวแอกกาเมนนอนนั้นมีลูกสามคนกับนางคลายเตมเนสตรา  เป็นหญิงสองคนคืออิฟฟิจีเนียผู้พี่ อีเล็คตราผู้น้องและมีลูกชายอีกหนึ่งคนคือออเรสตีส

 

เอาหละทีนี้ท้าวแอกกาเมนนอนก็ส่งสารไปโกหกพระชายาคายเตมเนสตราว่าจะจัดงานแต่งงานให้ลูกสาวคนโตกับอะคิลลิสกษัตริย์นักรบผู้ยิ่งใหญ่  พระชายาหลงเชื่อจึงได้ส่งอิฟฟิจีเนียลูกสาวคนโตมาให้   พอมาถึงท้าวแอกกาเมนนอนผู้กระหายสงครามก็จับลูกสาวขึ้นแท่นบูชายัญแม้เธอจะร้องขอความเมตตาสงสารอย่างไรก็ไม่เป็นผล  หลังจากพิธีบูชายัญเสร็จก็มีคลื่นลม  ชาวกรีกก็เคลื่อนทัพเรือไปจนถึงกรุงทรอยสู้รบกันยืดเยื้อยาวนานจนเทวดาบนสวรรค์ที่อยู่ข้างชาวทรอยก็ทะเลาะกับเทวดาที่อยู่ข้างชาวกรีก  เป็นอันว่าปั่นป่วนทั้งชาวโลกและชาวสวรรค์

จนในที่สุดพวกกรีกซึ่งฉลาดกว่าก็ได้วางแผนลวงชาวทรอยให้ตายใจว่ายอมแพ้แล้วและกำลังจะถอยทัพกลับเมืองด้วยการสร้างม้าไม้ตัวมหึมาขึ้นเพื่อใช้ในการบวงสรวงเทพธิดาอทีนาก่อนกลับ  แต่ในความเป็นจริงได้ให้ทหารฝีมือดีซ่อนตัวอยู่ในม้าไม้นั้นและให้ทหารที่เหลือทั้งหมดถอยออกนอกเมืองไปซ่อนตัวอยู่ไม่ให้ใครเห็นและให้ทหารคนหนึ่งแกล้งซ่อนตัวอยู่ใกล้ๆ ม้าไม้ให้ทหารทรอยจับตัวได้และก็เป็นจริงดังคาด   พอทหารทรอยมาจับตัวทหารกรีกคนนั้นไปสอบสวน    ก็ให้การเท็จว่าตนนั้นจะถูกจับบูชายัญแต่หลบหนีมาได้และม้าไม้ที่สร้างซะใหญ่โตนี้ก็เพื่อที่จะไม่ให้ชาวทรอยเคลื่อนย้ายไปไหนได้   ชาวทรอยตายใจและคิดว่าจะเอาม้าไม้นั้นมาบวงสรวงเทพธิดาอทีนาเสียเองเพื่อความเป็นมงคลจึงพากันเอาม้าไม้นั้นเข้ามาไว้ที่วิหารเทพธิดาอทินาแล้วจัดพิธีเฉลิมฉลองกันอย่างยิ่งใหญ่ทั้งวันทั้งคืนจนทั้งทหารทั้งชาวบ้านเมามายหลับไหลกันหมดทั้งเมือง 

คืนนั้นเองทหารกรีกก็กลับมาอีกครั้ง  พวกที่ซ่อนตัวอยู่ในม้าไม้ก็ลงมาเปิดประตูเมืองให้พวกที่อยู่ข้างนอกเข้ามาช่วยกันสังหารพวกทรอยที่หลับไหลด้วยความมึนเมา   พวกทีหนีทันก็หนีไปพวกที่หนีไม่ทันก็ถูกสังหารตายกันเกลื่อนเมือง     บ้านเมืองถูกเพลิงเผาผลาญวอดวาย พวกทหารกรีกก็กรูกันเข้าไปจนถึงพระราชวังแล้วสังหารกษัตริย์เปรียมแล้วพาตัวนางเฮเลนกลับมาคืนกษัตริย์เมนนีลอสตามเดิม

พอเสร็จสงครามท้าวแอกกาเมนนอนก็กลับไปเมืองของตนและได้รับการต้อนรับอย่างสมเกียรติจากชาวบ้าน   ส่วนพระชายาคลายเตมเนสตราเองก็แสร้งทำเป็นดีใจที่กษัตริย์แอกกาเมนนอนกลับมา   พอเข้าไปในวังแล้วพระนางก็สังหารพระองค์เสียด้วยความแค้นที่พระองค์หลอกเอาลูกสาวคนโตไปทำพิธีบูชายัญ   แต่ก่อนหน้านี้ในระหว่างที่กษัตริย์แอกกาเมนนอนไม่อยู่นั้นนางก็แอบเป็นชู้กันกับอีจิสธัสลูกพี่ลูกน้องกับกษัตริย์แอกกาเมนนอส     ดังนั้นหลังจากที่ได้สังหารกษัตริย์แล้วทั้งสองคนก็เปิดเผยความสัมพันธ์สวาทและตั้งตัวขึ้นเป็นกษัตริย์แทน     แต่ก็ไม่วายหวาดระแวงว่าเจ้าชายออเรสตีสลูกชายกษัตริย์แอกกาเมนนอนจะเป็นกบฏจึงคิดฆ่าเจ้าชายแต่เจ้าชายก็ได้หลบหนีออกจากเมืองไปกับลูกพี่ลูกน้องที่ชื่อพายลาดีสเสียก่อน     ส่วนเจ้าหญิงอีเล็กตรานั้นอีจิสธัสไม่กล้าฆ่าเธอเพราะเกรงว่าชาวบ้านจะนีนทาว่าเป็นหน้าตัวเมียที่ฆ่าผู้หญิง    เธอจึงมีชีวิตรอดมาได้

วันหนึ่งหลังจากหลายปีที่เธอพกความแค้นที่แม่กับชู้รักได้ฆ่าพ่อของเธอไป    เธอก็ไปเคารพศพพระบิดาที่หลุมฝังศพและที่นั่นเธอก็ได้พบกับออเรสตีสน้องชายขอเธอที่มากับพายลาดีส    ตอนนี้ทั้งสองคนโตเป็นหนุ่มเต็มตัว    ออเรสตีสมีรูปร่างหน้าตาเหมือนพ่อราวกับพิมพ์เดียวกัน    ทั้งสามก็พร่ำพรรณาคิดถึงพ่อที่ถูกแม่ฆ่าตาย    สุดท้ายก็ตกลงกันวางแผนฆ่าแม่เพื่อแก้แค้นแทนพ่อแต่ก็กลัวบาปไม่รู้จะทำอย่างไรดี   ทั้งสองจึงไปปรึกษาเทพเจ้าอพอลโลที่วิหารในกรุงเดลฟี เทพเจ้าก็บอกว่าให้สังหารซะทั้งคู่เลยเลือดต้องล้างด้วยเลือด

พอได้ประกาศิตจากเทพเจ้าอพอลโลก็วางแผนใหม่   โดยในวันรุ่งขึ้นก็ไปหลอกคนเฝ้าประตูวังว่ามีข่าวจะมาแจ้งพระนางคลายเตมเนสตราว่าออเรสตีสตายแล้ว   พอเข้าไปในวังได้เกือบจะถึงตัวแม่ก็มีสาวใช้คนหนึ่งวิ่งออกมาละล่ำละลักว่า พ่อเจ้าถูกทรยศ ๆ    พระนางคลายเตมเนสตราก็รู้ได้ทันทีว่าจะเกิดอะไรขึ้นจึงสั่งคนให้ไปเอาอาวุธมาหมายจะสู้เอาตัวรอดแต่ก็ไม่ทันเพราะออเรสตีสเข้ามาประชิดตัวแล้ว พระนางจึงได้แต่เกลี้ยกล่อมออเรสตีสด้วยการอ้างพระคุณแม่ที่เลี้ยงมา  ให้คิดถึงค่าน้ำนมของแม่บ้าง    จนออเรสตีสใจอ่อนฆ่าแม่ไม่ลงแต่พายลาดีสก็เตือนว่าเทพเจ้าอพอลโลมีบัญชามาแล้ว   ออเรสตีส จึงต้อนแม่เข้าไปในห้องแล้วฆ่าทั้งแม่และอีจิสธัสตายด้วยดาบเล่มที่ยังมีคราบเลือดของพ่อติดอยู่  แล้วเขาก็หนีออกจากวังไป   ตั้งแต่นั้นมาก็ไม่มีใครเห็นเขาอีกเลย    เป็นอันว่าเรื่องราวของอีเล็คตราลูกสาวผู้เกลียดแม่ก็จบลงด้วยประการฉะนี้ ” 

“ คุณลุงคะ แล้วเด็กทุกคนต้องเป็นแบบนี้หรือเปล่าคะ”

“ ในวัยเด็ก  ฟรอยด์บอกว่าทุกคนต้องมีประสบการณ์ด้านนี้แต่มันต่างกันที่ว่าใครจะก้าวข้ามพ้นหรือไม่   หากเด็กได้รับการเลี้ยงดูด้วยความรักความเข้าใจของพ่อแม่   เขาก็จะสามารถก้าวออกมาจากพัฒนาการขั้นนี้ได้และเข้าสู่พัฒนาการขั้นต่อไปได้อย่างเป็นอิสระ”

“ทีนี้ต้องทำอย่างไรละคะสำหรับพ่อแม่ที่จะช่วยให้เด็กก้าวข้ามไปได้”

“ กระบวนการตรงนี้  พ่อแม่ต้องให้ความกระจ่างกับลูกในเรื่องเพศของเขา  อธิบายให้ลูกรู้ว่าเขาเป็นเพศอะไร   ให้ลูกยอมรับในเพศและบทบาทที่เหมาะสมกับเพศนั้นๆของเขาโดยมีพ่อและแม่เป็นแบบอย่าง เด็กก็จะเรียนรู้ถึงวิธีการแสดงออกที่เหมาะสม   แต่ก็จะมีช่วงหนี่งที่เด็กจะดื้อพ่อและแม่ที่เป็นเพศเดียวกับตน  ซึ่งอาการดื้อนื้คือวิธีการที่เด็กพยายามจะเอาชนะ   ถ้าพ่อแม่ไม่เข้าใจก็จะลงโทษเด็กอย่างรุนแรงหรือไม่ก็เพิกเฉยต่อเด็กไป   ทำให้เด็กยิ่งเกิดความคับข้องใจและหันไปพึ่งพาพ่อหรือแม่ที่เป็นเพศตรงข้ามกับตนมากขึ้น เหตุการณ์เช่นนี้จะยิ่งทำให้เด็กถลำลึกลงไปในปมทั้งสองมากขึ้น   แต่เมื่อเวลาผ่านไปเด็กก็จะลืมเรื่องราวเหล่านี้เพราะมันได้ฝังตัวลึกอยู่ในระดับจิตใต้สำนึกเสียแล้ว   อย่างพวกเรานี้ก็เหมือนกัน   อยู่เฉยๆ จะให้เรานึกย้อนกลับไปดูเรื่องราวที่เกิดขึ้นในอดีตช่วงวัยเด็ก   เราก็นึกไม่ออก ไม่ได้หมายความว่ามันไม่มี  มันยังคงมีอยู่และมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมในปัจจุบันของเรา  อย่างเช่นบางคนรู้สึกกลัวความสูงไม่กล้าขึ้นที่สูงๆ พอขึ้นไปแล้วรู้สึกใจสั่นกลัวตกลงไปบางคนกลัวมากแข้งสั่นขาสั่นหน้าซีดเหงื่อออกเป็นเม็ดๆ ควบคุมตัวเองไม่ได้  บางคนกลัวน้ำไม่กล้าลงน้ำ  ไม่กล้าว่ายน้ำ  ไม่กล้าโดยสารเรือ  โดยไม่รู้ว่าเป็นเพราะอะไรที่ทำให้ใจนึกกลัวไปอย่างนั้น   บางคนก็กลัวเครื่องบินไม่กล้าขึ้นเครื่องบิน  อะไรอย่างนี้ ”

“ อาการพวกนี้แก้ได้ไหมครับ ”

“ เรื่องแก้นั้นก็แก้ได้อยู่หรอก   เขาเรียกว่าการทำจิตบำบัด   ซึ่งก็มีหลายวิธีแล้วแต่ว่านักจิตบำบัดคนนั้นจะเรียนมาจากสำนักไหน  อย่างเช่นการทำจิตวิเคราะห์  การทำพฤติกรรมบำบัด   การทำจิตบำบัดแนวเกสตอลท์   แต่อยู่ดีๆ จะจับคนๆ นั้นมาทำจิตบำบัดก็ไม่ได้   อย่างนี้ไม่ได้ผล   การจะให้ได้ผลดีต้องให้เจ้าตัวเขาสมัครใจทำเอง  ถ้าเขาไม่สมัครใจก็จะเกิดการต่อต้านขึ้นมา  ทำให้เสียทั้งเวลา  เสียทั้งเงินโดยไม่ได้อะไรขึ้นมา   แถมบางครั้งยังเอาไปพูดในทางเสียๆ หายๆ อีก ”

“ แล้วบ้านเรามีนักจิตบำบัดเยอะไหมครับ ”

“ นักจิตบำบัดจริงๆ นั้นไม่เยอะหรอก  ส่วนใหญ่ก็จะเป็นพวกพ่อมดหมอผี  คนทรงเจ้า หมอดู  พระ  นักบวช  ที่ทำงานบนศรัทธาของคนและก็มีบทบาทในการบำบัดปัญหาทางจิตวิทยาได้เหมือนกัน   แต่ก็เพียงระดับหนึ่งเท่านั้น  จะเปรียบไปก็เหมือนกับไปหาดอกไม้ช่อใหม่มาเสียบแจกัน  พออยู่ได้ไม่กี่วันดอกไม้นั้นก็เหี่ยวเป็นขยะต้องมาเสียเวลากำจัดขยะอีก เผลอๆ น้ำในแจกันก็เน่าเหม็น ยุงก็มาวางไข่เป็นยุงตัวใหม่อยู่เต็มบ้านอีก เอาเชื้อไข้เลือดออกมาแพร่อีก  เป็นปัญหาใหม่ตามมาให้แก้อีกเยอะแยะมากมาย   แทนที่จะไปหาผู้รู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับต้นไม้ไปถามเขาว่าเป็นเพราะอะไรทำไมต้นดอกของตนจึงไม่มีดอก    ถ้าเป็นผู้เชี่ยวชาญทางด้านต้นไม้ก็จะมาตรวจดูว่าดินมีความเหมาะสมไหม  อากาศดีไหมมีความชื้นเท่าใด  ได้ทำการใส่ปุ๋ยรดน้ำพรวนดินอย่างถูกวิธีหรือไม่  มีแมลงศัตรูพืชอะไรมากัดกินหรือไม่ ได้แสงแดดพอไหมหรือว่ามากไปน้อยไป  อะไรทำนองนี้พอเห็นปัญหาที่แท้จริงก็แก้ไขในส่วนนั้นๆ ให้ถูกต้อง  อีกไม่นานก็แตกกิ่งก้านสาขาออกดอกสวยงามมาให้ชื่นชม  ไม่ต้องไปหาซื้อดอกที่ตลาดมาใส่แจกันให้เปลืองเงินและเป็นขยะรกบ้านอีกต่อไป นอกเสียจากว่าจะไปเรียนรู้หลักธรรมคำสอนในทางพุทธศาสนาแล้วเอามาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตก็จะช่วยให้หลุดพ้นจากปัญหาได้

นอกจากนี้ส่วนใหญ่ในบ้านเราก็จะเป็นนักจิตวิทยา นักให้คำปรึกษา นักสังคมสงเคราะห์และจิตแพทย์เสียมากกว่า   แต่ในอนาคตก็ยังไม่แน่   หากสังคมให้การยอมรับเรื่องการทำจิตบำบัดมากขึ้นก็คงจะมีคนสนใจศึกษาด้านนี้กันอย่างจริงจังกว่านี้   แต่ทางที่ดีกว่าการทำจิตบำบัดก็คือพ่อแม่ต้องมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องของจิตวิทยาเด็ก จิตวิทยาพัฒนาการที่ดีกว่านี้  เพื่อทีจะสามารถเลี้ยงลูกให้โตขึ้นมาอย่างมีคุณภาพ   หากพ่อแม่ไม่มีคุณภาพ   ต่อให้มีนักจิตบำบัดมากอย่างเซเว่นอีเลเว่นก็ช่วยอะไรได้ไม่มาก   ประเทศชาติก็ไม่อาจเจริญทัดเทียมนานาอารยประเทศเขาได้ ”

“ มันก็จริงของคุณลุงนะครับ  ที่ว่าพ่อแม่มีบทบาทสำคัญในการวางรากฐานชีวิตให้กับลูก  โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านจิตวิทยา”

“ ใช่ โดยเฉพาะในวัยเด็กช่วงก่อนถึงห้าขวบ  เพราะหลังจากนั้นก็ไม่ค่อยมีอิทธิพลมากนัก   เลยวัยห้าขวบแล้วซึ่งถือว่าเป็นช่วงของการพักตัว  เด็กก็เริ่มมีสังคมที่กว้างขึ้น  เริ่มไปโรงเรียนมีเพื่อนที่โรงเรียนและมีสิ่งต่างๆ ให้สนใจมากขึ้น  ช่วงนี้เด็กจะลืมสนใจตัวเองไปหลายปีจนอายุประมาณสิบสองสิบสามปี  ร่างกายเริ่มมีความสมบูรณ์เรียกว่าแตกเนื้อหนุ่มสาวเป็นวัยรุ่นกันนั่นแหละพวกเขาจึงจะกลับมาสนใจตัวเองอีกรอบหนึ่ง...(11)